ปัจจุบัน “สมุนไพร” ถูกใช้เป็นวัตถุดิบเพื่อผลิตผลิ ตภัณฑ์ในอุตสาหกรรมต่อเนื่อง อาทิ อุตสาหกรรมเครื่องสำอาง อาหารเสริมยาสมุนไพร ดังนั้น ตลาดสมุนไพรจึงเป็นตลาดที่มี การเติบโตสูงอย่างต่อเนื่อง โดยข้อมูลจากกรมส่งเสริมการค้ าระหว่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ เมื่อเดือนก.พ.2564 ได้คาดการณ์ว่าในแต่ละปีมูลค่ าการค้าผลิตภัณฑ์สมุนไพรและเครื่ องเทศในตลาดโลกสูงถึง 10,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ โดยตลาดส่งออกที่บริโภคสมุ นไพรที่สำคัญของไทย ได้แก่ ญี่ปุ่น จีน และอเมริกา เป็นต้น
ในยุคที่มีโรคระบาด “โควิด-19” ทำให้ทุกคนหันมาดูแลใส่ใจสุ ขภาพของตนเองและครอบครัวมากขึ้น อีกทั้งสมุนไพรไทย อย่าง ฟ้าทะลายโจร กระชาย สามารถช่วยรักษาโควิด-19 ได้ ยิ่งทำให้ “สมุนไพรไทย” เป็นที่นิยมและต้องการมากขึ้ นเรื่อยๆ ทว่าการใช้สมุนไพรนั้น ไม่ใช่ว่าใครก็สามารถหยิ บมาทานได้ทันที เพราะไม่ว่าจะเป็นยาหรือสมุ นไพรชนิดไหน หากนำมาใช้ไม่ถูกวิธี ไม่เหมาะสม จากคุณก็กลายเป็นโทษได้เช่นเดี ยวกัน การมีความรู้เกี่ยวกับการใช้สมุ นไพร จึงมีความสำคัญอย่างมาก
แพทย์แผนไทยอภิรัช ประชาสุภาพ หัวหน้าหลักสูตรการแพทย์แผนไทย วิทยาลัยการแพทย์บูรณาการ ( CIM) มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์ เปิดเผยว่าการบริโภคของคนรุ่ นใหม่ที่นิยมใช้พืชสมุนไพรนั้ นเพราะมองว่าเป็นการดูแลสุ ขภาพที่ปลอดภัยและมาจากธรรมชาติ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญอย่ างมากในการเพิ่มมูลค่าของผลิตภั ณฑ์ที่มาจากสมุนไพร อีกทั้งนโยบายของภาครัฐก็ได้มี การส่งเสริมอุตสาหกรรมสมุ นไพรมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็น ฟ้าทะลายโจร กระชาย ขิง หรือพืชตระกูล ก. ไม่ว่าจะเป็นกัญชา กัญชง กระท่อม ซึ่งได้ปลดล็อคจากสารเสพติด และได้รับการส่งเสริมให้เป็นพื ชเศรษฐกิจ สามารถนำมาใช้ทางการแพทย์ได้ ทำให้พืชสมุนไพรตอนนี้มีการเติ บโตขึ้นอย่างมาก
“ตลาดสมุนไพรขยายตัวมากขึ้น ซึ่งหมายความว่าความต้องการบุ คลากร ผู้เชี่ยวชาญด้านนี้ก็ต้องมากขึ้ นเช่นเดียวกัน โดยเฉพาะบุคลากรด้านแพทย์แผนไทย เพราะต้องยอมรับว่าพืชสมุนไพร หากนำมาใช้อย่างไม่ เหมาะสมอาจจะมีโทษมากกว่ามีคุณ และการเรียนแพทย์แผนไทยในปัจจุ บัน ไม่ใช่เพียงเรียนเพื่อรู้พืชสมุ นไพรเท่านั้น แต่ยังต้องสามารถทำการวินิจฉั ยอาการต่างๆ ที่ผิดปกติของร่างการและเลื อกใช้สมุนไพรต่างนั้นมาใช้ให้ เหมาะสม รวมถึงกระบวนการสกัดสารภายในพื ชนั้นๆออกมาใช้ได้ ทั้งนี้ ยังสามารถนำสารสกัดต่างๆ ที่ได้จากพืชนั้นไปใช้ในเชิ งพาณิชย์ได้อีกด้วย ฉะนั้น ประเทศไทยจำเป็นอย่ างมากในการผลิตแพทย์แผนไทย และแพทย์ทางเลือกที่มีความรู้ด้ านสุขภาพและต้องดูแลสุ ขภาพแบบองค์รวมได้” แพทย์แผนไทยอภิรัช กล่าว
จากการแพร่ระบาดของโรคโควิด-19 พบว่ามูลค่าของผลิตภัณฑ์สมุ นไพรภายในประเทศ มีอัตราการเติบโตเฉลี่ย 10.3% ภายหลังประกาศใช้แผนแม่บทแห่ งชาติ ว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย ฉบับที่ 1 พ.ศ.2560 - 2564 เป็นอัตราการเติบโตมากกว่าจีน ที่เติบโตเฉลี่ย 5.06% ญี่ปุ่น 0.85% และเกาหลีใต้ 5.43% ขณะที่ข้อมู ลจากกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ระบุว่า แนวโน้มการบริโภคสมุนไพรและผลิ ตภัณฑ์สมุนไพรในไทยตั้งแต่ปี 2560 - 2563 มีอัตราการเติบโตประมาณ 10% ต่อปีทีเดียว
แพทย์แผนไทยอภิรัช กล่าวอีกว่า ขณะนี้มีหลายสถาบันการศึกษาที่ ได้เปิดเกี่ยวกับการผลิตบุ คลากรแพทย์แผนไทยและแพทย์ทางเลื อก เพราะต้องยอมรับว่าบุคลากรด้ านนี้ของไทยมีจำนวนจำกัด ดังนั้น ระบบการเรียนการสอนในปัจจุบันจึ งมีการเปิดรับทั้งในระดับปริ ญญาตรี/โท และหลักสูตรสำหรับบุคคลทั่วไป เพื่อเปิดโอกาสให้ทุกคนได้เข้ ามาเรียนรู้เกี่ยวกับสมุนไพร นำไปต่อยอดในการทำงานหรือธุรกิจ ซึ่งสมุนไพร ถือเป็นภูมิปัญญา รากเหง้าของคนไทยที่อยู่มาอย่ างยาวนาน
“หลักสูตรการแพทย์แผนไทย วิทยาลัยการแพทย์บูรณาการ เปิดรับทั้งนักศึกษาในระดับปริ ญญาตรี และบุคคลทั่วไป โดย2 กลุ่มนี้ จะได้รับเพียง40 คนต่อปี และการเรียนการสอนเกี่ยวกั บแพทย์แผนไทยที่นี่ ไม่ใช่เรียนเกี่ยวกับสมุนไพรเพี ยงอย่างเดียวเท่านั้น แต่จะต้องเรียนรู้การวินิจฉั ยอาการต่างๆ เรียนรู้การนำสมุนไพรต่างๆมาปรุ งเป็นตำรับยาสมุนไพร การนำสมุนไพรไปใช้ประโยชน์ในด้ านต่างๆ เช่น การใช้สมุนไพรประกอบอาหารเพื่ อสุขภาพ หรือการทำอาหารให้เป็นยา การแปรรูปสมุนไพรเป็นผลิตภัณฑ์ เพื่อสุขภาพในรูปแบบต่างๆ รวมถึงการใช้สมุนไพรเป็นผลิตภั ณฑ์เพื่อสุขภาพในรูปแบบต่างๆ รวมถึงการใช้สมุนไพรในกลุ่ มสารเสพติด และเรียนรู้เรื่องศาสตร์แห่ งการชะลอวัยเป็นต้น เพื่อให้ผู้เรียนได้บู รณาการศาสตร์ต่างๆ และนำไปใช้ในการดูแลสุขภาพได้ จริง และในการเรียนนั้นต้องเรียนพร้ อมกับปฏิบัติ เพื่อให้มีองค์ความรู้และต้ องปฏิบัติได้ อีกทั้งต้องรู้จักสกัดสมุ นไพรมาใช้ให้เกิดประโยชน์ในเชิ งพาณิชย์ เพื่อช่วยเหลือผู้บริโภคได้” แพทย์แผนไทยอภิรัช กล่าว
ในหลักสูตรแพทย์แผนไทยจะมีทั้ งหมด 4 สาขา คือ สาขาเวชกรรมไทย เรียนเกี่ยวกับการวินิจฉั ยอาการต่างๆและจ่ายยาหรือ นำตำรับยาไทยมาใช้ สาขาเภสัชกรรมไทย จะเรียนเกี่ยวกับสมุนไพร การปฏิบัติและการควบคุ มโรงงานผลิตยาสมุนไพรไทย การสกัดสารในกระบวนวิธีทางแพทย์ แผนไทยและแบบใช้เทคโนโลยีสมั ยใหม่ หรือผลิตยาสมุนไพรในรูปแบบต่างๆ สาขาการนวดไทย จะเรียนเกี่ยวกับการนวดรั กษาโรคแบบแพทย์แผนไทยและสาขาผดุ งครรภ์ไทย เป็นการเรียนเกี่ยวกับการดู แลแม่หลังคลอด ซึ่งในทุกหลักสูตรของที่นี่ วิทยาลัยการแพทย์บูรณาการ มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์จะได้ เรียนรู้การแพทย์ทางเลือกต่างๆ แบบบูรณาการศาสตร์เข้าร่วมกัน
แพทย์แผนไทยอภิรัช กล่าวต่อว่าการรักษาโรคในขณะนี้ บางโรคจำเป็นที่ต้องนำศาสตร์ หลายๆ ศาสตร์เข้ามาช่วยดูแลผู้ป่วย ไม่ว่าจะเป็น ศาสตร์แพทย์แผนไทยผสมผสานกั บแพทย์แผนปัจจุบันประยุกต์ใช้กั บการดูแลผู้ป่วย เพื่อให้ความรู้สามารถดูแลสุ ขภาพที่เหมาะสมกับตัวเองได้ ตั้งแต่เกิดการระบาดของโควิด- 19 มีคนสนใจเข้ามาเรียนในหลักสู ตรแพทย์แผนไทยมากขึ้น ทั้งในส่วนของเด็กรุ่นใหม่ และบุคคลทั่วไป เพราะต้องการเรียนรู้ว่าสมุ นไพรใช้อย่างไร และบางคนสนใจเรียนรู้การสกัดสมุ นไพร นำมาใช้ในการรักษา หรือทำเครื่องสำอางต่างๆ ดังนั้น ถือเป็นเรื่องที่ดี เพราะตอนนี้ต่อให้ตลาดสมุ นไพรขยายมากขึ้น เราก็จะมีบุคลากรผู้เชี่ ยวชาญรองรับ และสามารถต่อยอดไปสู่เชิงพาณิ ชย์ได้มากขึ้น
ส่วนในกลุ่มผู้บริโภค แพทย์แผนไทยอภิรัช ฝากทิ้งท้ายว่าก่อนจะซื้อสมุ นไพร เพื่อจะนำไปใช้นั้น ขอให้ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ หรืออาจจะต้องศึกษาข้อมู ลเอกสารต่างๆเพื่อรู้ประโยชน์ และโทษ รวมถึงข้อบ่งใช้ และข้อควรระวังต่างๆในการใช้สมุ นไพรหรือยาสมุนไพรนั้นๆ และตรวจสอบว่าผลิตภัณฑ์ที่ซื้ อถูกต้อง ไม่ใช่ของปลอม แต่หากอยากทำธุรกิจเกี่ยวกับสมุ นไพร ขอให้มาเรียนรู้สมุนไพรเป็ นศาสตร์รากเหง้าที่อยู่คู่กั บประเทศไทยเรามาอย่ างยาวนานและเรียนร่วมกับวิ ทยาศาสตร์ร่วมสมัย ที่มีเทคโนโลยีใหม่ๆ เพื่อนำความรู้ที่ได้ไปใช้ได้ อย่างถูกต้องรวมถึงวิธีการสกั ดสมุนไพรหลายๆชนิด เพื่อมาใช้ในการรักษาดูแลสุขภาพ และยกระดับตลาดสมุนไพรไทยให้เติ บโตยิ่งขึ้นด้วยคุ ณภาพและมาตรฐาน สำหรับผู้สนใจหลักสูตรต่างๆของ CIM DPU สามารถเข้าไปศึกษารายละเอียดเพิ่ มเติมได้ที่ https://cim.dpu.ac.th/ หรือโทร. 088-390-1776
